Artikel door Saheed Rashid, Managing Director, BXTAccelyon 

Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen in het Verenigd Koninkrijk, en waarschijnlijk ook de meest intieme. Hierdoor voelen veel mannen zich beschaamd om met een specialist over hun symptomen of behandelingsmogelijkheden te spreken. Mogelijke symptomen van prostaatkanker kunnen inderdaad zeer snel worden afgedaan als "het hoort nu eenmaal bij het ouder worden". Maar nu het aantal diagnoses toeneemt - en er behandelingsmogelijkheden zijn die zelfs passen bij de meest actieve levensstijl - is het belangrijker dan ooit dat mannen zich zeker voelen om over eventuele gezondheidsproblemen te spreken.

Hier zijn enkele belangrijke feiten die elk koppel moet weten over prostaatkanker.

Tekenen en symptomen

Prostaatkanker komt vooral voor bij oudere mannen. De gemiddelde leeftijd waarop mannen de diagnose prostaatkanker krijgen, is ongeveer 66 jaar. De symptomen van prostaatkanker verschillen per mens. Sommigen hebben helemaal geen symptomen, vooral niet in het beginstadium. Toch zijn er ook symptomen van prostaatkanker:

• Moeite om te beginnen met plassen
• Zwakke of onderbroken urinestroom
• Vaker moeten plassen, vooral 's nachts
• Moeilijk om de blaas volledig te legen
• Pijn of branderig gevoel tijdens het plassen
• Verlies van blaascontrole
• Bloed in urine of sperma
• Pijn in rug, heupen, borst (ribben) of bekken die niet weggaat
• Zwakheid of gevoelloosheid in benen of voeten
• Moeite met het krijgen van een erectie (erectiestoornis)
• Pijnlijke ejaculatie
  
  

Vooral in het huidige klimaat, waarin de overheid zich zorgen maakt over gemiste kankerdiagnoses, moet elke man die zich zorgen maakt, echt naar zijn huisarts gaan.

De test om de waarde van het prostaatspecifiek antigeen (PSA) vast te stellen, wordt veel gebruikt om op prostaatkanker te screenen. Bovendien is de test gratis beschikbaar voor iedere gezonde man van 50 jaar en ouder die erom vraagt. De PSA-test is een snelle en eenvoudige bloedtest om het antigeengehalte in het bloed te meten.

In het algemeen geldt: hoe hoger het PSA-gehalte in het bloed, hoe groter de kans op een prostaatprobleem. Toch zijn er veel factoren, zoals leeftijd en ras, die invloed kunnen hebben op het PSA-gehalte. Sommige prostaatklieren maken ook gewoon meer PSA aan dan andere. Hoewel een PSA-test niet perfect is, worden de meeste gevallen van vroege prostaatkanker op deze manier gevonden. Daarom kan het ook nuttig zijn een baseline PSA vast te stellen, zodat de variatie in de tijd kan worden gemonitord.

Diagnose en behandeling

Als de PSA-test abnormaal is, kunnen artsen meer tests afnemen om prostaatkanker te vinden of diagnosticeren. Deze kunnen bestaan uit een endorectale echografie, een MRI-scan en/of een biopsie. Nogmaals, het is belangrijk te begrijpen dat u meerdere opties heeft.

Dankzij de recente vooruitgang op het gebied van biopsietechnieken wordt de traditionele methode - een transrectale (TRUS) biopsie - steeds vaker vervangen door de transperineale biopsie onder plaatselijke verdoving in een polikliniek (LA TP). Transperineale biopsies brengen minder risico op infectie met zich mee en hebben een hoger kankerdetectiepercentage dan TRUS-biopsies.

Bij het bespreken van uw behandelingsopties, zal de eerste persoon met wie u spreekt - of dat nu een oncoloog, uroloog of gespecialiseerd verpleegkundige is - uiteraard een zeer grote invloed hebben op de uiteindelijke beslissing over de gekozen behandeling. Zelfs patiënten die voor een second opinion kiezen, zullen meestal toch het advies van de eerste arts opvolgen. Het is dan ook van essentieel belang dat in het eerste gesprek alle mogelijke opties open en eerlijk worden besproken - niet alleen een operatie om de prostaat te verwijderen (radicale prostatectomie). Hoewel tegenwoordig brachytherapie met een laag dosistempo (LDR-B), radicale prostatectomie, hormoonbehandeling, radiotherapie en actieve surveillance zijn opgenomen in de klinische richtlijnen, kan de aangeboden behandeling sterk verschillen per postcodegebied.

Uit een recente studie* is gebleken dat radicale prostatectomie de seksuele functie en de urinecontinentie het sterkst vermindert in vergelijking met actieve surveillance en radiotherapie met hormonen. Bovendien hebben veel patiënten die een radicale prostatectomie hebben ondergaan in een later stadium vervolgbehandelingen nodig. Omdat maar weinig patiënten een alternatieve behandeling krijgen aangeboden, is het belangrijk dat mannen het vertrouwen hebben om ernaar te vragen.

Fabels wegnemen

Brachytherapie met een laag dosistempo is één voorbeeld van zo'n alternatieve behandeling. Ze is al meer dan twintig jaar zeer doeltreffend bij prostaatkanker. LDR-B therapie boekt significant betere resultaten, zowel wat betreft seksuele functie als incontinentie (volgens gegevens van de Prostate Cancer Results Study Group). Bovendien blijft 95% van de patiënten meer dan tien jaar ziektevrij. Waarom wordt deze optie dan niet aan meer patiënten aangeboden?

Eenzijdig denken is ongetwijfeld een van de oorzaken. Radicale prostatectomie is al vele jaren de standaardbehandeling voor prostaatkanker - ook al heeft een verschuiving van open chirurgie naar robotchirurgie slechts een minimale impact gehad op het algemene resultaat voor de patiënt. Brachytherapie daarentegen, heeft de afgelopen twintig jaar een sterke ontwikkeling doorgemaakt en nu is het mogelijk om een zeer effectief en doelgericht voorschrift voor radiotherapie te geven, wat resulteert in een verbetering van de reeds uitstekende ziektebestrijding, evenals het behoud van de potentie en de continentie. Bovendien is de behandeling onbeperkt toepasbaar: vrijwel elke patiënt met gelokaliseerde prostaatkanker kan een brachytherapie-implantaat krijgen als dit de gewenste behandeling is.

4D brachytherapie

Low dose-rate brachytherapy is a kind of internal radiotherapy, which involves the insertion of tiny radioactive capsules, or seeds, into the prostate gland itself. It is targeted only at the site of the tumour so the radiation kills the cancer cells without causing major damage to surrounding healthy cells. Seeds the size of rice containing the radiation are passed through fine needles and positioned directly into the prostate gland. It is not major surgery and usually, patients will only spend one day in hospital. Generally, LDR brachytherapy has a low complication rate, and most men return to their usual pre-treatment activities within a couple of days.

Brachytherapie met een laag dosistempo is een soort inwendige radiotherapie, waarbij kleine radioactieve capsules, ook wel zaadjes genoemd, in de prostaatklier worden ingebracht. De bestraling is alleen op de plaats van de tumor gericht, zodat de kankercellen worden gedood zonder grote schade aan te richten aan de omliggende gezonde cellen. De radioactieve zaadjes ter grootte van een rijstkorrel worden via fijne naalden rechtstreeks in de prostaatklier geplaatst. Het is geen zware operatie en meestal is de patiënt maar één dag in het ziekenhuis. Over het algemeen heeft LDR brachytherapie een laag complicatiepercentage, en de meeste mannen kunnen binnen een paar dagen weer hun gebruikelijke activiteiten opnemen. 4D brachytherapie is een nog snellere, enkelvoudige implantatietechniek in real time, die gebruik maakt van een eenvoudige echografie om te berekenen hoeveel losse en/of strengen zaadjes er nodig zijn voor de behandeling. Deze behandeling is nog doelgerichter en omdat het een enkelvoudige behandeling betreft, zijn de ervaringen voor de patiënt ook beter. Voor de patiënt betekent het vervangen van een van de stappen van de traditionele behandeling in de operatiekamer (onder algemene verdoving) door een enkelvoudige poliklinische behandeling een aanzienlijke verbetering.

Conclusie

De keuze van de patiënt is cruciaal - en dit vereist een nauwkeurige, geïnformeerde discussie over de voor- en nadelen van elke behandeling, met inbegrip van de resultaten en het behandelproces. Alle door NICE goedgekeurde behandelingen kunnen beslist een rol spelen in de succesvolle behandeling van prostaatkanker. Maar om mannen zoveel mogelijk opties te bieden, is een vroege diagnose essentieel. Informatie inwinnen over uw keuzes en actie ondernemen bij mogelijke symptomen is de eerste stap die u moet nemen.

Saheed Rashid, Managing Director, BXTAccelyon 

*http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1606221